750.080Het Braziliaanse Amazonegebied staat in brand
We konden er de afgelopen week niet omheen. Het zogenaamde brandseizoen in Brazilië is nog maar een paar weken begonnen, maar het Braziliaanse Amazonegebied kampt nu al met een recordaantal bosbranden.
In vergelijking met de periode van januari tot augustus vorig jaar zouden er al 83 procent meer bosbranden zijn geteld in 2019. Volgens het INPE, het Braziliaans Agentschap voor Ruimteonderzoek gaat het om 72.843 stuks.
Dat cijfer is volgens klimaatonderzoekers niet helemaal accuraat, omdat het niet is gebaseerd op individuele branden, maar op het aantal pixels dat de meetinstrumenten van de satellieten oppikken. Dat een grote brand uit meerdere pixels kan bestaan, is in het cijfer niet meegenomen. De exacte omvang van de bosbranden is nog niet duidelijk.
Hoe ontstaan de branden?
De bosbranden in de Amazone zijn niet nieuw. Elk jaar heeft de regio te maken met het zogenaamde brandseizoen, dat valt in de droogste periode van het jaar. Bosbranden verspreiden zich door de extreme droogte in hoog tempo en zijn moeilijk te controleren. De piek van de branden valt meestal in de periode van eind augustus tot begin september en moet dus nog komen.
Hoewel de bosbranden op natuurlijke wijze kunnen ontstaan, worden de meeste branden aangestoken door boeren. Ze kappen delen van het regenwoud om ruimte vrij te maken om er bijvoorbeeld soja op te verbouwen of om er hun vee op te houden. De boomstammen worden gedroogd en vervolgens in brand gestoken. Door de droogte verspreiden die branden zich in razendsnel tempo en slaan ze regelmatig over naar het bos eromheen.
Waarom is dit opeens wereldnieuws?
Dat er nu wereldwijd zoveel aandacht voor is, komt volgens deskundigen onder andere doordat steden als São Paulo door de rookwolken opeens in het donker zaten. Hoewel het aantal branden vooral uitzonderlijk groot is in de Braziliaanse staat Amazonas, ver weg van die steden, komt het voor mensen door die rookwolk heel dichtbij.
De bekendmaking van de cijfers van het INPE begin augustus schudde vervolgens wereldwijd mensen wakker. Beroemdheden als F1-coureur Lewis Hamilton, voetballer Cristiano Ronaldo en filmacteur en -producent Leonardo DiCaprio, opgevolgd door politici als de Franse president Emmanuel Macron, uitten hun zorgen en bereikten daarmee de hele wereld.
Alle vingers wezen vervolgens naar de nieuwe Braziliaanse president Jair Bolsonaro als grote schuldige aan de ontbossing die de branden tot gevolg hebben. Hij lijkt zich niet zo’n zorgen te maken over het behoud van het Amazonegebied. Zo heeft hij sinds zijn aantreding in januari 2019 al gesneden in het budget voor het Braziliaanse Instituut voor Milieu dat de illegale kap, mijnbouw en veeteelt in de Amazonebossen moet tegengaan. Ook heeft hij al eens aangegeven dat de bossen open moeten voor commerciële exploitatie.
Wat zijn de gevolgen?
Een van de gevolgen van de bosbranden is dat door de grote hoeveelheden koolstof in de lucht, de aarde opwarmt. De koolstof is daarbij ook slecht voor de luchtwegen, en de rook en het roet zorgen voor afname van de luchtkwaliteit.
Daarnaast verdwijnen er door de branden het leefgebied van inheemse volken én dieren en verdwijnen er allerlei vruchten en planten die wij weer gebruiken in onze producten. En doordat het Amazonegebied door de branden steeds droger wordt, worden ze in de toekomst alleen maar heviger.
Is er een oplossing?
De omgerekend bijna 18 miljoen euro die de G7-top aan Brazilië aanbood voor de bestrijding van de bosbranden in de Amazone, werd in eerste instantie door de Braziliaanse regering afgeslagen. Het geld zou volgens de regering van Bolsonaro beter gebruikt kunnen worden om Europa te herbebossen. Het feit dat Europa zelf geen oerbos meer heeft, maakt dat de Braziliaanse president fel reageert op de kritiek vanuit ons werelddeel.
Inmiddels is Brazilië van hun besluit teruggekomen en staan ze open voor financiële steun, zolang ze zelf volledige zeggenschap krijgen over de besteding. Los daarvan heeft Bolsonaro ondertussen wel ruim 44.000 militairen en twee Hercules-vliegtuigen ingezet om de branden te bestrijden. De minister van Defensie heeft laten weten dat de situatie ‘niet gemakkelijk, maar onder controle’ is. Op 6 september aanstaande vindt er in Leticia in Colombia een bijeenkomst plaats om het met landen uit de regio over de bosbranden te hebben.
Verschillende goede doelenorganisaties hebben inmiddels ook al veel geld ingezameld voor de Amazone en hun acties staan los van de keuzes van de regering van Bolsonaro. Maar het echte probleem moet worden opgelost in het beleid van de huidige Braziliaanse overheid. In de afgelopen vijftien jaar is de regering de ontbossing tegengegaan door reservaten in te stellen en deze te bewaken. Dat heeft in die periode voor een flinke afname van de ontbossing geleid.
